Prezentujemy Przewodnik z mapą Miasta i Gminy Chorzele

MIASTO I GMINA CHORZELE - TRADYCJA, EKOLOGIA, ROZWÓJ
 
Charakterystyka Gminy.
 
Gmina miejsko-wiejska Chorzele leży na północnym skraju Mazowsza. Podzielona jest na 41 sołectw, które liczą 66 miejscowości. Obejmuje również miasto Chorzele, które znajduje się ok. 140 km od Warszawy, przy drodze krajowej nr 57 prowadzącej z Pułtuska do Bartoszyc. Tędy najłatwiej dostać się do północno-wschodniej części Warmii i Mazur, co może być wykorzystane przez turystów i potencjalnych inwestorów. Poprzednie władze Powiatu doprowadziły do budowy obwodnicy Chorzel oraz pozyskały środki na modernizację drogi Chorzele – Zaręby – Myszyniec, co usprawni system komunikacji. Na terenie Gminy znajdują się zarówno rozległe równiny, jak też wysokie wzniesienia, m. in. Góra Dębowa o wysokości 236 m.n.p.m. Mocną stroną Gminy jest środowisko przyrodnicze, o które władze Gminy dbają w sposób szczególny. Ponadprzeciętne walory fauny i flory oraz stopień zachowania lasów świerkowo-sosnowych zadecydowały, że teren jest zaliczany do Obszarów Specjalnej Ochrony. Czystość wód i powietrza, przepiękne ścieżki leśne, rowerowe, to idealne miejsce na piesze wędrówki, turystykę rowerową, przejażdżki konne, kuligi, grzybobrania, wędkarstwo. Są to tereny nieodkryte przez rzesze turystów. Dobrze będą czuli się tu wędkarze, grzybiarze, miłośnicy ciszy, spokoju, sportu.
 
Historia – zarys.
 
Niezwykle ciekawa jest historia Chorzel. Była tu najpierw osada książęca, później królewska. Prawa miejskie nadał król Zygmunt Stary w roku 1542, a herb nadała sama królowa Bona, późniejsza właścicielka grodu. Erygowanie parafii nastąpiło w roku 1551. Jan III Sobieski, August III Sas, August Poniatowski nadawali miastu Chorzele liczne przywileje. Miasto więc wspaniale się rozwijało.
 
Zrównoważony i dynamiczny rozwój Miasta i Gminy. Stale przybywa nowej infrastruktury, jest bogata oferta kulturalna, historyczna i sportowa.
 
Burmistrz Beata Szczepankowska za jedną z priorytetowych spraw uważa dynamiczny i zrównoważony rozwój całej Gminy. Gmina dba o bogatą ofertę kulturalną sportową, historyczną, edukacyjną i rekreacyjną.
 
Zbudowano m.in.: przedszkole, żłobek, klub dziecięcy, 2 sale gimnastyczne z zapleczem sanitarnym i klasowym, 16 placów zabaw, 2 otwarte strefy aktywności, pumptrack. Wyremontowano szkoły, świetlice, stołówki, mieszkania socjalne, zakupiono nowoczesne pomoce dydaktyczne dla szkół. Wyremontowano Ośrodek Upowszechniania Kultury, Biblioteki Gminne, Ośrodek Zdrowia, modernizowane są systematycznie świetlice wiejskie i strażackie. Dostępny jest nowoczesny basen z pełnym zapleczem, stadion z infrastrukturą, jak boisko Orlik. Planowana jest rozbudowa zbiornika retencyjnego z górką zjazdową i infrastrukturą towarzyszącą, czy budowa zadaszenia i nowych trybun wraz z oświetleniem na Stadionie Miejskim w Chorzelach. Podmioty prywatne budują nowe osiedla mieszkaniowe.
 
Budowane są również chodniki oraz parkingi w Chorzelach i na terenie gminy, przebudowano wiele dróg gminnych i mostów. Kolejne są w trakcie realizacji i planowania. Zakończono kolejny etap modernizacji i rozbudowy targowiska miejskiego, które stało się jednym z najnowocześniejszych w regionie. Końca dobiega przebudowa i rozbudowa miejskiej oczyszczalni ścieków, która potrzebna była zarówno mieszkańcom, rolnikom, jak też istniejącym i przyszłym zakładom pracy. Gmina wybudowała dla mieszkańców Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych w Chorzelach oraz zaangażowana była w budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Zainstalowano monitoring na terenie miasta Chorzele. Duże środki kierowane są do 13 jednostek OSP funkcjonujących na terenie Gminy.
 
Aktywnie funkcjonują i współpracują z Gminą - Kluby Sportowe, Młodzieżowa Miejska Orkiestra Dęta, Klub Seniora, 13 jednostek OSP, jak też Koła Gospodyń Wiejskich oraz organizacje pozarządowe.
 
Ochrona środowiska to jeden z priorytetów.
Innym z priorytetów władz Gminy jest dbałość o środowisko i jakość powietrza. Dlatego też, wszystkie inwestycje są dokładnie analizowane i realizowane w taki sposób, aby nie miały negatywnego wpływu na środowisko i korzystnie wpływały na zdrowie wszystkich mieszkańców oraz komfort ich życia i pracy.
Nacisk na rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy.
 
Aby zaradzić problemowi braku odpowiedniej liczby przedsiębiorstw, a tym samym małej liczby miejsc pracy Gmina Chorzele podjęła inicjatywę włączenia się do organizowania obszaru Przasnyskiej Strefy Gospodarczej, która ma szansę stać się kołem zamachowym rozwoju całej gminy. W ramach PSG wytyczono i przygotowano przez Powiat Przasnyski dwie podstrefy:
 
Podstrefa I w Chorzelach o powierzchni ponad 140 ha, w tym teren przeznaczony pod infrastrukturę techniczną niezbędną do funkcjonowania i obsługi przedsiębiorstw lokalizowanych w PSG, sprzyja jej dodatkowo dogodne położenie przy drodze krajowej nr 57 relacji Pułtusk-Bartoszyce i drodze wojewódzkiej 614 relacji Chorzele-Myszyniec;
 
Podstrefa II w Chorzelach o powierzchni ponad 25 ha przeznaczona pod rozwój turystyki, działalności rekreacyjnej i usługowej, czy tereny nastawione na infrastrukturę sportową.
 
Zabytki Miasta i Gminy Chorzele.
 
Kościoły rzymskokatolickie
 
Chorzele – kościół neoromański pw. Świętej Trójcy 1872 – 1878, według projektu Adolfa Schimmelpfenninga; Duczymin – kościół neogotycki pw. Wniebowzięcia NMP – 1888 r. (maryjne sanktuarium Matki Bożej Duczymińskiej); Krzynowłoga Wielka – kościół pw. Wszystkich Świętych – 1859 r.; Zaręby– kościół pw. Św. Wawrzyńca z czteroboczną dzwonnicą z 1775 r.; Opaleniec – kościół filialny pw. Św. Józefa; Krukowo – kościół pw. Miłosierdzia Bożego; Zdziwój Nowy – kościół parafialny.
 
Kościół ewangelicki
Opaleniec – kościół z 1878 r., po 1945 r. opuszczony, koniec lat 80. XX w., zaadoptowany na hotel, obecnie własność prywatna.
 
Dwory i parki
Bogdany Wielkie – zespół dworski – XIX w., według projektu Adolfa Schimmelpfenninga; Czaplice Wielkie – pozostałości parku dworskiego; Czarzaste Wielkie – park podworski – XIX w.; Krzynowłoga Wielka – dwór - pałacyk z dwuhektarowym parkiem dworskim – II poł. XIX w., według projektu Adolfa Schimmelpfenninga; Rycice – park dworski, I poł. XIX w.
 
Zespoły osadniczo – grzebalne
Przątalina – osada i cmentarzysko na wydmie „Łysa Góra” – wczesna epoka żelaza,
 
Kapliczki, figurki, pomniki, słupy graniczne
Chorzele – Pomnik Siedmiu Strzelców; Mogiła Żołnierzy Brygady Syberyjskiej; Pomnik Pomordowanych Bohaterów Walk o Niepodległość Polski; kamień pamiątkowy, odsłonięty w 1992 r. upamiętniający 450 – lecie nadania praw miejskich; kapliczka z 1894 r.; pomnik Tadeusza Kościuszki – wykonany przez Edmunda Majkowskiego, odsłonięty 1 września 1969 r., wzniesiony na miejscu wcześniejszego (również poświęconego Kościuszce); figurka św. Floriana; Brzeski – krzyż przydrożny; Budki - krzyż i figurka przydrożna „Kurpiowski Nepomuk”;Duczymin – figurka Matki Bożej; Duczymin – głaz narzutowy - wiąże się z nim wiele legend; Góry Dębowe – kapliczki autorstwa Andrzeja Staszewskiego; Góry Dębowe – „Dęby Pamięci” – posadzone 5 września 2009 roku, przy ścieżce rowerowej, upamiętniające 18 ofiar katyńskich związanych z ziemią przasnyską; Góry Dębowe – świerk istebniański – posadzony w 2008 r,. w 2006 r. nasiono pobłogosławione było przez papieża Benedykta XVI; Góry Dębowe – figura św. Franciszka; Góry Dębowe – pomnik upamiętniający śmierć ppor. Wiktora Zacheusza Nowowiejskiego ps. „Jeż”, „Żuk”; Krukowo – krzyż z kapliczką skrzynkową; Krzynowłoga Wielka – słup żeliwny z pogranicza rosyjsko – pruskiego z końca XIX lub początków XX w.; Krzynowłoga Wielka – rzeźba św. Jana Nepomucena XVIII w.; Nowa Wieś k. Duczymina – kapliczka przydrożna; Opaleniec – kapliczka przydrożna; Rycice – figurka przydrożna; Zdziwój Nowy – kapliczka przydrożna; Zdziwój Stary – kapliczka dziękczynna XVIII w.
 
Kultura.
 
Miasto jest organizatorem cyklicznych przedsięwzięć kulturalnych – samodzielnie i we współpracy, również o charakterze masowym – które służą zarówno mieszkańcom regionu jak i odwiedzającym te strony turystom. Najbardziej spektakularne to: Festyn z okazji 3 Maja – wydarzenie plenerowe, Festyn Rodzinny I weekend lipca, łączy idee integracji społecznej z zabawą, Turniej Wsi – II poł. lipca, wydarzenie plenerowe łączące zabawę z rywalizacją, Dni Chorzel – dwudniowa impreza plenerowa mająca charakter całodziennego festynu, Festyn „Pożegnanie lata” – I niedziela września, wydarzenie plenerowe, Miejsko - Gminne Dożynki.
 
Sport i rekreacja.
 
Gmina posiada: pełnowymiarową halę widowiskowo-sportową, w tym siłownię, stadion miejski z zapleczem szatniowo – biurowym, boiska wielofunkcyjne i piłkarskie „ORLIK 2012”, kort tenisowy, pump-truck. Uzupełnieniem regionalnej bazy sportowej, spełniającej jednocześnie funkcje ośrodka wspomagającego rozwój aktywnej turystyki i rekreacji, jest kryta pływalnia z basenem sportowym i zapleczem socjalno – szatniowym. Na terenie gminy od 1946 r. działa klub piłkarski „Orzyc Chorzele”.
 
Szlaki turystyczne.
 
Trasy rowerowe
Główny szlak turystyczny, pieszo – rowerowy, to „Trakt Królewski” przebiegający z Chorzel do Przasnysza. Nadleśnictwo Przasnysz przygotowało dla turystów 2 trasy rowerowe po „Górach Dębowych”. Prowadzą one przez środek tych wzniesień, a rozpoczynają się przy miejscu postoju w leśnictwie Stara Wieś. Przy kapliczce św. Franciszka – patrona leśników i ekologów, trasa rozdziela się na 2 ścieżki: 6 km – zielona i 9,5 km – niebieska. Trasy oferują strome podjazdy, miejsca do odpoczynku, tablice informacyjno – edukacyjne oraz miejsca widokowe.
 
Alternatywą są trasy:
Trasa I (pomarańczowa): Chorzele – Przątalina – Dąbrówka Ostrowska – Wasiły Zygny – Nowa Wieś – Chorzele (ok. 22 km); Trasa II (czerwona): Chorzele – Bagienice – Bogdany Wielkie – Rapaty Sulimy – Czarzaste Wielkie – Łazy – Dąbrowa – Krzynowłoga Wielka – Czaplice Wielkie – Rycice – Rembielin – Chorzele (ok. 28 km); Trasa III (żółta): Chorzele – Duczymin – Chorzele (ok. 16 km); Trasa IV (zielona): Chorzele – Nowa Wieś – Jedlinka – Zdziwój Stary – Jarzynny Kierz – Góry Dębowe – Stara Wieś – Bugzy – Chorzele (ok. 45 km); Trasa V (niebieska): Chorzele – Chorzele Stacja PKP – Sosnówek – Łaz – Zaręby – Krukowo – Pościen Wieś – Pruskołęka – Raszujka – Budki (ok. 35 km); Trasa VI (cytrynowa): Chorzele – Opaleniec – Mącice – Ścięciel – Mącice – Zaręby – Chorzele (ok. 30 km).
 
Trasa dydaktyczna
Aby uchronić od zapomnienia to, co pozostało najcenniejszego i wyjątkowego w Chorzelach Stowarzyszenie Towarzystwo Przyjaciół Chorzel we współpracy z Urzędem Miasta i Gminy wytyczyło trasy historyczno – turystyczne po mieście Chorzele. Najciekawsze fragmenty Chorzel zostały ujęte w  3 szlaki związane z historią i kulturą tego miasta. Każda trasa oznaczona jest tablicami informacyjnymi.

    Trasa zielona – biegnąca w centrum miasta, przedstawia pozostałości po mniejszościach  narodowych żyjących niegdyś w Chorzelach i historie zabytków sakralnych miasta.
    Trasa czerwona – prezentuje walory dawnej architektury miasta i wiedzie do zabytkowego cmentarza rzymskokatolickiego.
    Trasa niebieska – przedstawia niegdyś najważniejsze ulice Chorzel, obiekty o znaczeniu historycznym i tereny najatrakcyjniejsze pod względem przyrodniczym.

 
Szlak kajakowy – spływ Orzycem
Cała trasa spływu od Chorzel do Przeradowa, ujścia Orzyca do Narwi, liczy 92 km i można ją pokonać w trzy dni. Chorzele – start; Jednorożec – most drogowy, w pobliżu miejsce obozowania; Drążdżewo – biwak; Krasnosielc – most drogowy, miejsce obozowania; Stary Podoś – most, wyznaczone miejsce obozowania; Łęgi – most drewniany, z lewej dogodne miejsce na biwak; Maków Mazowiecki – początek miasta, dogodne miejsce na biwak; Smrock – możliwość nocowania na plaży; Przeradowo – koniec trasy.
 
Dzięki temu, że rzeka Omulew nie jest uregulowana, doskonale nadaje się do organizacji spływów z pobliskiego Wielbarka, aż do ujścia rzeki Narwi tuż przed Ostrołęką.

Broszura informacyjna do pobrania:
Opis Miasta i Gminy Chorzele.
Plan Miasta i Gminy Chorzele.